काठमाडौं, नेपालमा यस वर्ष पनि हिउँदको मौसममा सुख्खा हुने अनुमान गरिएको छ। लगातार दोस्रो वर्ष हिउँदमा पानी नपर्ने र सुख्खा हुने आशंका व्यक्त गरिएको छ। नेपालका उच्च पहाडी र हिमाली क्षेत्रहरूमा केही स्थानमा छिटफुट हिमपात भएपनि, तराई र महाभारत क्षेत्रमा वर्षा भएको छैन।
जलवायु परिवर्तनको असर नेपालमा गम्भीर चुनौती बनेको छ। हिउँदको वर्षा नहुँदा, विशेष गरी हिमाल र जमिनमा पानीको पुनर्भरण नहुँदा जलस्तर घट्न सक्ने सम्भावना छ। यसले जलस्रोतहरूमा असर पार्ने र पानीको अभाव सिर्जना गर्न सक्छ, जुन आगामी समयमा जलवितरणमा समस्या निम्त्याउन सक्छ।
कृषि क्षेत्रमा पनि गम्भीर असर देखिन सक्छ। हिउँदमा पानी नपर्दा प्रमुख बालीहरू जस्तै गहुँ, जौ, तोरी र केराउको उत्पादनमा कमी आउने सम्भावना रहेको छ। यसले खाद्य संकट उत्पन्न गर्न सक्छ र देशको अन्न उत्पादनमा दृष्य असर पार्न सक्छ।
वन डढेलो र प्रदूषण पनि वृद्धि हुने आशंका गरिएको छ। हिउँदको वर्षा कम हुँदा जंगलमा आगलागीका घटनाहरू बढ्न सक्छन् र प्रदूषणको स्तर पनि उच्च हुन सक्छ। यसले काठमाडौंजस्तो शहरमा वायु प्रदूषणको समस्या थप गम्भीर बनाउन सक्छ।
मानव स्वास्थ्यमा पनि जलवायु परिवर्तनको असर देखिन सक्छ। पानीको गुणस्तर र उपलब्धतामा कमी आउन सक्छ, जसले प्रदूषित पानी र वातावरणका कारण स्वास्थ्य समस्याहरू सिर्जना गर्न सक्छ। यसले विशेष गरी ग्रामीण क्षेत्रहरूमा स्वास्थ्य संकट निम्त्याउन सक्छ।
यद्यपि, सरकारले जलवायु परिवर्तन र हिउँदको वर्षा कम हुने बारे पूर्वानुमान गरिसकेको भएपनि, पर्याप्त तयारीको कमी रहेको आरोप उठाइएको छ। यसले संकट व्यवस्थापनमा कठिनाई उत्पन्न गर्न सक्छ।
नेपालमा जलवायु परिवर्तन र मौसमजन्य विपद्हरूको अनुकूलनको लागि विस्तृत र प्रभावकारी योजना आवश्यक भएको पनि विज्ञहरूले बताएका छन्। मौसम र वायू प्रदूषणको पूर्वानुमान गरेर सार्वजनिक जीवन र स्वास्थ्य सुरक्षाका लागि सही कदम चाल्नु पर्छ।
समग्रमा, हिउँदको सुख्खा र जलवायु परिवर्तनले नेपालको कृषि, जलस्रोत, मानव स्वास्थ्य र वातावरणमा गम्भीर असर पार्न सक्छ, जसका लागि दीर्घकालीन योजना र तयारी आवश्यक छ।